Coronavirus infeksiyonları ve kedilerden insana Coronavirus bulaşır mı ?

Çin’de ortaya çıkan yeni tip Coronavirüs ve görülen salgınla ilgili yazılı ve görsel medyada çok sayıda görüş bildirilmektedir. Bunların birçoğu somut verilere  dayandırılmadan ve Coranavirus konusuda çalışmayan farklı meslek grubundan kişiler tarafından yapılmaktadır.  Özellikle sosyal medyada yapılan çok sayıda paylaşım bilgi kirliliğine neden olmakta, belki de hayvanların sokağa atılmasına neden olmaktadır. Vatandaşlardan gelen çok sayıda soru nedeniyle konunun uzmanı ve İVHO Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi, Istanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı Başkanı  Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz'dan aşağıdaki görüş alınmıştır.  

            Coronaviruslar, Coronaviridae ailesinde yer alan RNA’lı viruslardır. Genetik değişime yatkındırlar. Bu viruslar, hayvanlarda birçok türde ve insanlarda infeksiyonlara neden olmaktadır. Her hayvan türüne ve insana (Örneğin, yarasa, Feline, bovine, avian, human gibi) özgün Coronaviruslar mevcuttur. Bunlar genellikle adapte olduğu türde infeksiyon oluştururlar (1, 2, 3, 4, 6). Genetik değişim sonucu bir türden diğerine adaptasyon yeteneği kazanarak infeksiyon oluşturma yeteneği kazanabilirler. Örneğin yarasadaki SARS-Coronaviruslar değişime uğrayarak (yeni tim SARS-Coronavirus) insanlarda infeksiyon oluşturabilir (Çinde şu anda yaşanan salgında olduğu gibi).

            Günümüzde hayvanlardan insanlara geçebilen Coronaviruslar SARS ve MERS Coronaviruslar’dır. SARS Çivet’lerden ve yarasalardan MERS ise develerden bulaşabilmektedir. Istanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalında sığır, kedi ve kuş Coronavirusları ile soyağacı (filogenetik) çalışmaları yapılmış ve bu virusların genetik olarak insan Coronaviruslarından farklı olduğu görülmüştür(4, 6).

            Sonuç olarak, mevcut verilere göre evcil hayvanlardaki (kediler de dahil) Coronaviruslar genellikle insana bulaşmamaktadır (2, 3). Sadece SARS-Coronavirus yarasa ve Çivet’lerden, MERS-Coronavirus ise develerden bulaşmaktadır.

             

 

 

Kaynaklar

1.        Lun ZR, Qu LH. Animal-to-human SARS-associated coronavirus transmission?

EmergInfectDis. 2004 May;10(5):959.

2.        Osterhaus AD, Fouchier RA, Kuiken T.Theaetiology of SARS: Koch'spostulatesfulfilled.Philos Trans R SocLond B BiolSci. 2004 Jul 29;359(1447):1081-2. Review.

3.        Phelan AL, Katz R, Gostin LO. The Novel Coronavirus Originating in Wuhan, China: Challengesfor Global HealthGovernance.JAMA. 2020.

4.        Tekelioglu BK, Berriatua E, Turan N, Helps CR, Kocak M, Yilmaz H.A retrospectiveclinicalandepidemiologicalstudy on felinecoronavirus (FCoV) in cats in Istanbul, Turkey.PrevVetMed. 2015 Apr 1;119(1-2):41-7.

5.        Wu D, Tu C, Xin C, Xuan H, Meng Q, Liu Y, Yu Y, Guan Y, Jiang Y, Yin X, Crameri G, WangM, Li C, Liu S, Liao M, Feng L, Xiang H, Sun J, Chen J, Sun Y, Gu S, Liu N, Fu D, Eaton BT, Wang LF, Kong X. Civetsareequallysusceptibletoexperimentalinfectionbytwodifferent severe acuterespiratorysyndrome coronavirus isolates.JVirol. 2005 Feb;79(4):2620-5.

6.        Yilmaz H, Altan E, Cizmecigil UY, Gurel A, Ozturk GY, Bamac OE, Aydin O, Britton P, Monne I, Cetinkaya B, Morgan KL, Faburay B, Richt JA, Turan N. Phylogenyand S1 Gene Variation of InfectiousBronchitis Virus Detected in BroilersandLayers in Turkey.AvianDis. 2016 Sep;60(3):596-602